not defteri: Anatomi ders notu 12.10.15

Hareket Sistemi (Systema locomotoria)

Os-> kemik

Ossa -> kemikler

Juncturae (yunktura diye okunuyor) -> eklemler

Musculi -> kaslar

Osteologia-> kemikleri inceleyen bilim dalı

Arthrologia (art da eklem demek. Greekçe.) -> eklemleri inceleyen bilim dalı

Myologia -> kasları inceleyen bilim dalı

Hareketin oluşması için
1-pasif unsurlar: kemikler ve eklemler. Hareketin yapılmasındaki uzuvları oluşturur

2-aktif unsurlar: kaslar

kemikler harekete destek verir, esas görevi yapan kaslar. Tendonlar (kirişler) ise kasların meydana getirdiği kuvveti kemiğe uygulatırlar. Tendonlar kasların parçasıdır, tutunma yerleridir. Bu tutunma yerleri sayesinde kemikler hareket eder.

Kemikler:

Mineral deposu

Destek

koruma

Hareket sisteminin önemli bir kısmı

Hematopoesis (kan üretimi)

Vücudumuzda 206 kemik var.

Skeleton axiale

Neurocranium: beyni saracak olan kemikler.

Visserocranium: yüzde bulunan tüm kemikler

Columna vertabralis: omurga

Skeleton thoracis: göğüs kafesi (sternum ve costalar)

Skeleton appendiculare (uzuvlarımız)

Membrum superius

Membrum inferius

Kafa kemikleri

Visserocranium

Os maxillae (2)

Os zygomaticum (2)

Os nasale (2)

Os vomer (1)

Concha nasi inferior (2)

Os lacrimale (2)

Os mandibulae (1)

Os hyoideum (1)

Os palatinum (2)

Malleus (2)

Incus (2)

Stapes (2)

Neurocranium

Os frontale (1)

Os occipitale (1)

Os sphenoidale (1)

Os parietale (2)

Os temporale (2)

Os ethmoidale (1)

toplam 29 tane

Columna vertebralis

Presakral vertebralar

Vertebrae cervicales (7)

Atlas

Axis

3. servikal vertebra

4. servikal vertebra

5. servikal vertebra

6. servikal vertebra

7. servikal vertebra

Vertebrae thoracicae (12)

Vertebrae lumbales (5)

Sacrum (1)

Coccyx (1)

toplam 26 tane

Kuyruk sokumu için sacrum kullanırız ama anatomic olarak düşününce coccyx

Thorax

Sternum (1)

Costae (24)

Costa vera

Costa spruria

Costa fluctuantes

toplam 25 tane

Sternum:iman tahtası

Costa: omurgalar.

Boşluğa göğüs kafesi diyoruz. İçinde kalp akciğer soluk borusu bronşlar etc.

Üst taraf (extremite) kemikleri

Cingulum pectorale

Os claviculae (2)

Os scapulae (2)

Pars libera membri superioris

Os humeri (2)

Os radii (2)

Os ulnae (2)

Ossa carpi

Os scaphoideum (2)

Os lunatum (2)

Os triquetrum (2)

Os pisiforme (2)

Os trapezium (2)

Os trapezoideum (2)

Os capitatum (2)

Os hamatum (2)

Ossa metacarpi (10)

Phalanges (28)

Üst taraf kemikleri toplam 64 tane. Çoğaltan el kemikleri.

Clavicula ve scapula-> üst ekstremi gövdeye bağlayan kemikler.

Bracum -> kol kemiği.

2 ön kolkemiği var antebracum etc.

Alt taraf (extremite) kemikleri

Cingulum pelvicum

Os coxae (2)

Pars libera membri inferioris

Os femoris (2)

Os patellae (2)

Os tibiae (2)

Os fibulae (2)

Ossa tarsi

Os tali (2)

Os calcanei (2)

Os naviculare (2)

Os cuboideum (2)

Os cuneiforme mediale (2)

Os cuneiforme intermediale (2)

Os cuneiforme laterale (2)

Ossa metatarsi (10)

Phalanges (28)

Alt extremitede ise 62 kemik var.

Carpel kemik 8 tarsel kemikler 7 tane dolayısıyla üst ekstremitede 2 eksik çıkıyor.

Alt ekstremiteyi gövdeye bağlar coxal?

Uyluk -> femur (insan vücudunun en uzun kemiği)

Skeleton axiale

Neurocranium (21)

Visserocranium (8)

Columna vertebralis (26)

Skeleton thoracis (25)

Skeleton appendiculare

Membrum superius (64)

membrum inferius (62)

Hepsini toplayacak olursak toplam 206 tane kemik bulunur.

Dönem dönem değişir.

Çocuk (14 yaş altı) 270

14 yaş: 256

ergenlik: 206

neden? Kaynaşıyor çünkü. Mesela leğen kemiği. Bir çocukta 3 ayrı kemik görürsünüz. Vücut gelişmesi devam ettiği içn erişkin hayatta birbiri ile kaynaşmış olarak tek bir kemik halinde görürsünüz.

Kemiğin içeriğinde:

60-70 inorganik madde. (kalsiyum, magnezyum etc)

inorganik maddeler (sertlik sağlar)

%85 Kalsiyum fosfat

%10 Kalsiyum karbonat

%1.5 Magnezyum fosfat

Bazı alkali tuzlar (Kalsiyum florit, kalsiyum klorit)

30-40 organik madde. (kolejen lifler)

organik maddeler (elastikiyet sağlar)

%95 kollagen lif.

kemik yakılırsa ne gözlenir?

Kemik yanar ama en yüksek ısıya dayanan dişlerinizdir. O yüzden bi yangından sonra kimlik tespiti dişlerden yapılır.

Kemiklerin dış yüzünde birkaç tabaka bulunur ama en dışında periosteum denilen bir zar vardır. Bu kemiğin beslenmesini, yenilenmesini sağlar, kemikleri birbirine bağlar, koruyucu, kireç ve kasların kemiğe tutunmasını sağlar. Sinir liflerince çok zengindir. Bu nedenle ağrıya duyarlıdır. Periosteum zarar görürse kemik ölümüne yol açar. (kemiğin beslenmesi duracağı için).

Periosteum aslında zar şeklinde bir yapı. 2 tabakası bulunur. Biri iç yüzde diğeri iç yüzde.

Stratum fibrosun (eklem kapsülünün fibröz tabakası ile devam eder)

Stratum osteogenicum (damardan zengin ve kemikte enine büyümenin olduğu yerdir.)

Her organı mutlaka bir zar sarar. Kimisi sert kimisi daha yumuşak, kimisi boşluklu kimisi yapışık vs.

Mavi-kırmızı olarak görülen, kemiği besleyen damarlar. Kırmızılar temiz kanı maviler kirli kanı besleyen damarlardır.

Arterier-> kan taşıyan, arter

Venöz kan taşıyana da ven diycez.

Kemiklerin iç boşlukları da endosteum denilen bir tabaka ile örtülüdür.

Kemikler iki kısımdan oluşur:

Kampakt doku: (substantia compacta) sert doku

Spongioz doku: (substantia spongiosa) süngerimsi

Kampakt doku: (substantia compacta) sert doku.

Kemiklerin dış kısmını oluşturur. İçerisinde Havers kanalları denilen ince kanalcıkları var. Bu kanallarda kemik dokusunun kılcal damarları bulunur.

Transvers kesitte noktalar halinde görürüz.

Spongioz doku (substantia spongiasa): süngerimsi

Bu tabakada kemik matriks'inde basınç ve gerilmeye göre düzenlenmiş trabeculalar bulunur.

Uzun ve yassı kemikler içerisinde trabeculalar arasında bulunan boşluğa Cavitas medullaris denir.

Bu boşlukta Medulla ossium (kemik iliği) bulunur.

Kemikleşme (ossifikasyon)

Çocuklukta kemik sayısı fazla bunlar kaynaşıyor sayısı azalıyor vs.

Bunlar kaynaşıyor, kemikleşmeye başlıyor.

Çabuk kırılıyor ama çabuk kaynaşıyor çocukların.

1-) intramembranöz kemikleşme:

kemiğin sertleşmesine başından başlar

2-) intrakartilaginöz kemikleşme:

kemiğin ortasından başlar

a-enkondral kemikleşme

b-perikondral kemikleşme

uzun bi kemiğe baktığınızda mesela: epifiz (uzun kemiklerin uçları, diafiz (gövde kısım) ve metafiz (epifiz-diafiz arasında kalan alan) denilen kısımlar var. uzun kemikler uzamaya metafizden devam eder. Metafiz mesafesi açıldıkça bizim boyumuz uzar.

(epifiz kıkırdağı. Bir çocuğunmuş, kırılmış.)

Kemiklerin şekillerine göre sınıflandırılması:

Ossa longa ( Uzun kemikler )

uzun kemiklerin iki ucu bir gövdesi vardır. baş kısmı: extremitas proximalis, gövde: corpus, son kısmı: extremitas distalis

Ossa breve ( Kısa kemikler )

Ossa plana ( Yassı kemikler )

Ossa irregularia , informia ( Düzensiz kemikler )

Ossa pneumaticum ( Havalı kemikler )

Ossa sesamoidea

(patella, os pisiforme)

Ossa accessoria

(Os trigonum, os fabella, os vesalinum pedis)

En büyük susamsı kemik patella -> diz kapağı

Aksesuar kemikler-> bazı insanlarda var bazılarında yok. Çok hayati bir şey yok. Olsa da olur olmasa da olur.

Osteoporoz bayanlarda daha sık görülür. Boşluk arttıkça kırılma etc risk artar.

EKLEMLERİN SINIFLANDIRILMASI

Hareket yeteneğine göre

Oynamaz eklemler: kafatası

Yarıoynar: leğen kemiği. Doğum yaparken vs.

Oynar: hareket ettirebildiğimiz her yer.

Ekleme katılan kemik sayısına göre
Articulatio simplexa
Articulatio composita

Yapılarına göre:
Articulationes fibrosae (Fibröz eklemler, synarthrosis (synosteos)
Articulationes cartilaginea (Kartilaginöz eklemler, amphiarthrosis)
Articulaciones synoviales (synovial eklemler, diarthrosis)

Synovial eklemler: oynar eklemlerle aynı.

Sıvı var hareketi kolaylaştırırı.

Eklem yüzü var (eklem yapacak yerlerin birbirine bakacak kısımları)

Eklem boşluğu bulunur.

Kapsül: hareket ederken çıkmaması için önlemlerden biri. İki eklemi de sarar, hareket ederken çıkma durumunu aza indirger.

Cavum articulare-eklem boşluğu

Ligamentler-bağlar

Discus articularus- aşınmayı engellemek için

Meniscus- bildiğimiz meniscus. Dizde gördüğümüz bir yapı

Labrum articulare- omuzda gördüğümüz. Ağız kısmında tuttuğu kısımlar.

synovial eklemlerde gördüğümüz primer yapılar bunlar.

KAS GENEL BİLGİSİ

hareket sistemi
Osteologia : kemikleri inceleyen bilim dalı
Arthrologia: eklemleri inceleyen bilim dalı
Myologia: (kasları inceleyen bilim dalı

Kas tipleri:

Düz kas, çizgili kas (iskelet kasları), kalp kası.

İskelet kası-> çizgili

İzotonik kontraksiyon: kısalır fakat gerilimi değişmez (dinamik kasılma)

Dayanıklılık artırıcı hareketler deniyor bu tarz hareketlere

Izometrik kontraksiyon: kasılma sırasında kas kısalmaz ama gerilimi artıyor. (statik kasılma)

Yük kaldırıyor

İki çeşit kas grubu var:

Sinergist (agonist): beraber çalışan kas grupları. Bir harekete aynı yönde etki yapan kas grupları

Antagonist: Bir harekete, hareketin etki yönüne karşı koyanlar. (zıt)

Agonist-antagonist birlikte çalışırsa-> kemiğiniz kırılır

Kaslar çok kuvvetli çünkü.

Kas dokusunun en küçük birimi-> kas lifi.

Etrafını saran-> endomysium zarı var.

Birkaç kas lifi biraraya geldiğinde ->kas demeti deniyor, kas fassikülü.

Demeti saran-> perimysium. Epimysium tarafından sarılan kas paketinin içindeki kas lifi demetleri çeşitli kalınlıktaki bağ dokusu bölmeleri ile sarılır ve birbirinden ayrılırlar. Bu bağ dokusuna perimysium deniyor.

Birkaç kas demeti biraraya geldiğinde->epimysium zarı tarafındans sarılıyor.
(ALLAH NASIL YARATMIŞ SUBHANALLAH YA)

Kasın Bölümleri

Kasın karın kısmı (venter) -> tendonlar arasında kalan kas liflerinden oluşan genişce yer.

(resimdeki turuncu geniş çizgili kısım)

Kasların kas liflerinden oluşan kısımları; bol damarlı, basınç ve sürtünmeye karşı dirençleri az, enfeksiyonlara karşı daha dayanıklıdır.

Sürtünmeye karşı daha dirençli olan yer-> kasın tutulma yerleri, kasın uç kısımları Tendon.
Yuvarlak ise tendon, yassı membran şekilli ise aponeurosis denir.

Tendonlar çok güçlü, damarsız, elastikiyet kabiliyeti olmayan, basınca dayanıklı, kolayca enfekte olan yapılardır. Esas hareketi yaptıranlar bunlar.

Enine kesit aldığında, 600-100 kg’a kadar ağırlığı çekme kapasitesine sahiptir, kopmadan dayanabilir.

Aponeurosis-> kasın sonlanması parmak gibi uzun devam ediyorsa tendom ama yaprak gibi devam ediyorsa aponeurosis.

Intersectio tendinea -> kaslar bazen bölümlenebiliyor.Ara ara tendonlarla geçiş yapabiliyor. En belirgin olanı rectus abdominis-six pack.

Connexus intertendinea-> tendomlar devam edebilirken diğerleri arasında bağlantı olabiliyor, hareketin aynı anda yapıldığı ya da ayrılamadığı. (mesela yüzük parmağı orta parmak ile serçe parmağa bağlıdır, tek başına kaldıramazsınız.

Origo: kasın başlandığı yer. Bir kasın proksimaldeki ve hareket esnasında sabit kalan kemikteki yapışma noktası.

Insertio: kasın bittiği yer. Bir kasın distaldeki ve hareket kemiğindeki yapışma noktası.

Hangi kemiği nereye hareket ettirmek istiyorsan insertio kısmın orası oluyor.

Bursa: içi dolu kesecikler. Hareketi sağlamak ve korumak amaçlı. Tendonların kemik, kıkırdak, ligament veya başka tendonlara sürtünmesine engel olan küçük içi sıvı dolu yastıkçıklardır.

Kas liflerinin diziliş şekli (ezberlememizi istemiyor, yay! :D) o yüzden bu kısmı geçiyorum :d ama şunu bil:

Kasların şekilleri ile hareketi çok bağlantılı

Kasların isimlendirilmesi

Kasın seyrine göre:
m.rectus abdominis (rectus düz)

m.Obliquus abdominis (oblig şekilde iniyor abdominal bölgede)