27 Ekim 2015 Salı

Anatomi labında ölüm rabıtası qeyf......

Hep ders notlarını buraya geçirecek değilim ya.

Dün labda gerçek insan kemiklerine dokunup anatomi atlasından bakarak aa burası burasıymış falan dedik. Hayat çok garip, o insan yaşıyordu.

Yani o incelenen ben de olabilirdim ve insanlar nasıl öldüğümü, nasıl bir hayat yaşadığımı hiç düşünmeden kemiklerimi elleyebilirdi.

Bu sebeple kemiklere her dokunuşumda acı çektim. Allah bilir nasıl bir insandı. İman üzere göçmüşse Allah rahmet eylesin.

16 Ekim 2015 Cuma

Akra arşiv notları- Gurbet sohbetleri 00.02.2000 (sevdiklerimi Allah için sevmek ve seçmek)

Akranın arşivinden bu sesli sohbete ulaşabilirsiniz.

1. hadis: 
Hatibi Bağdadi Cabir Radiyallahuanh'den rivayet eylemiş ki,
"Kim bir takım insanları seviyorsa, işlediği işlerden dolayı hayran kalıyor/seviyorsa kıyamette onlarla birlikte haşrolur, onların hesabı ile hesaplanır, onların gideceği yere gider. Onların amellerini işlemese bile, amellerini sevdi."
Eğer şer işliyorlarsa, işledikleri şerri beğendiği için onlarla hesabı görülüp ceza yiyecek.
Hayır işleyen bir kavmi seviyorsa, hayır işleyenlerle hesaba katılacak.

Allah'ın müttaki kullarını sevmek çok önemli.

İnsanın kimleri seveceği, kimlere özeneceği üzerinde çok ciddi durması lazım. Allah'ın sevmediği şeyleri sevmeye başladıysa, insan kendisindeki bozukluğu bulmaya çalışmalı.

Allah-u Teala hazretleri bizi zevk-i selim, akl-ı selim, hiss-i selim sahibi eylesin.

2. hadis:
"Mahşer günü mahkemeyi kübra kurulduğu zaman, defterin açıldığı zaman defterine yazılan şeylerin seni sevindirmesini istiyorsan, orada istiğfarın çok olsun"

Defterde yazılan şeylerin kendisini memnun etmesini isteyen kimse Estağfirullah çok çeksin.
Estağfirullah: Allah'ım ben senden beni mağfiret etmeni istiyorum.
Allahümme mağfirli: Allah'ım beni mağfiret et, Allah'ım benim günahlarımı ört.

Allah isteyene istediğini veriyor Allah cömertlerin cömerti olduğundan. Kendimize de anne babamıza da diğer mümin kardeşlerimize de dua edeceğiz. müminin mümine duası reddedilmiyor.

O yüzden büyüklerimiz günde 100 defa estağfirullah tavsiye etmiş. Dervişlik bu işte; sünnete uymak.

3. hadis:
Ebu Umame hazretlerinden rivayet olmuş,
"Kim sevdiğini Allah için severse, kızdığına da Allah için kızıyorsa, verdiğini Allah için veriyorsa, vermediğini Allah için vermiyorsa kamil imanlı insandır"

Her yaptığımız işi Allah için yapcaz. Bunu anlamak için kendimize "benim bu yaptığımı Allah sever mi?" diye soracağız, Allah'ın sevdiğine kani olduğumuz bir işi yapacağız. Şüpheliyse ondan da kaçacağız. İhtiyat eden kurtulur. İhtiyat etmeyen çürük tahtaya basar, aşağı yuvarlanır.

En iyisi harama yanaşmamaktır. Mesela Allah buyuruyor ki zinaya yaklaşmayın, ne kötü bir yoldur o. Neden yaklaşmayın diyor? Bazı işler zinaya yaklaştırır. Mesela bakış vs. Kendine çeker çünkü. O yüzden başından uzak duracağız.
Allah bizi günahlardan korusun.



13 Ekim 2015 Salı

Anatomi ders notu 12.10.15

Hareket Sistemi (Systema locomotoria)
Os-> kemik
Ossa -> kemikler
Juncturae (yunktura diye okunuyor) -> eklemler
Musculi -> kaslar

Osteologia-> kemikleri inceleyen bilim dalı
Arthrologia (art da eklem demek. Greekçe.) -> eklemleri inceleyen bilim dalı
Myologia -> kasları inceleyen bilim dalı

Hareketin oluşması için
1-pasif unsurlar: kemikler ve eklemler. Hareketin yapılmasındaki uzuvları oluşturur
2-aktif unsurlar: kaslar

kemikler harekete destek verir, esas görevi yapan kaslar. Tendonlar (kirişler) ise kasların meydana getirdiği kuvveti kemiğe uygulatırlar. Tendonlar kasların parçasıdır, tutunma yerleridir. Bu tutunma yerleri sayesinde kemikler hareket eder.

Kemikler:
Mineral deposu
Destek 
koruma
Hareket sisteminin önemli bir kısmı
Hematopoesis (kan üretimi)


Vücudumuzda 206 kemik var.
Skeleton axiale
Neurocranium: beyni saracak olan kemikler.
Visserocranium: yüzde bulunan tüm kemikler
Columna vertabralis: omurga
Skeleton thoracis: göğüs kafesi (sternum ve costalar)

Skeleton appendiculare (uzuvlarımız)
Membrum superius
Membrum inferius

Kafa kemikleri

Visserocranium
  Os maxillae (2)
  Os zygomaticum (2)
  Os nasale (2)
  Os vomer (1)
  Concha nasi inferior (2)  
  Os lacrimale (2)
  Os mandibulae (1)
  Os hyoideum (1)
  Os palatinum (2)
  Malleus (2)
  Incus (2)
  Stapes (2)
Neurocranium
  Os frontale (1)
  Os occipitale (1)
  Os sphenoidale (1)
  Os parietale (2)
  Os temporale (2)
  Os ethmoidale (1)
toplam 29 tane







Columna vertebralis
Presakral vertebralar
  Vertebrae cervicales (7)
     Atlas
  Axis
  3. servikal vertebra
  4. servikal vertebra
  5. servikal vertebra
  6. servikal vertebra
  7. servikal vertebra
  Vertebrae thoracicae (12)
  Vertebrae lumbales (5)
Sacrum (1)
Coccyx (1)
toplam 26 tane


Kuyruk sokumu için sacrum kullanırız ama anatomic olarak düşününce coccyx


Thorax
Sternum (1)
Costae (24)
  Costa vera
  Costa spruria
  Costa fluctuantes
 
toplam 25 tane

Sternum:iman tahtası
Costa: omurgalar.
Boşluğa göğüs kafesi diyoruz. İçinde kalp akciğer soluk borusu bronşlar etc.


 Üst taraf (extremite) kemikleri

Cingulum pectorale
  Os claviculae (2)
  Os scapulae (2)
Pars libera membri superioris
  Os humeri (2)
  Os radii (2)
  Os ulnae (2)
  Ossa carpi
  Os scaphoideum (2)
  Os lunatum (2)
  Os triquetrum (2)
  Os pisiforme (2)
  Os trapezium (2)
  Os trapezoideum (2)
  Os capitatum (2)
  Os hamatum (2)
  Ossa metacarpi (10)
  Phalanges (28)

Üst taraf kemikleri toplam 64 tane. Çoğaltan el kemikleri.



Clavicula ve scapula-> üst ekstremi gövdeye bağlayan kemikler.
Bracum -> kol kemiği.
2 ön kolkemiği var antebracum etc.

Alt taraf (extremite) kemikleri
Cingulum pelvicum
  Os coxae (2)
Pars libera membri inferioris
  Os femoris (2)
  Os patellae (2)
  Os tibiae (2)
  Os fibulae (2)
  Ossa tarsi
  Os tali (2)
  Os calcanei (2)
  Os naviculare (2)
  Os cuboideum (2)
  Os cuneiforme mediale (2)
  Os cuneiforme intermediale (2)
  Os cuneiforme laterale (2)
  Ossa metatarsi (10)
  Phalanges (28)
Alt extremitede ise 62 kemik var. 


Carpel kemik 8 tarsel kemikler 7 tane dolayısıyla üst ekstremitede 2 eksik çıkıyor.
Alt ekstremiteyi gövdeye bağlar coxal?
Uyluk -> femur (insan vücudunun en uzun kemiği)


Skeleton axiale
  Neurocranium (21)
  Visserocranium (8)
  Columna vertebralis (26)
  Skeleton thoracis (25)
Skeleton appendiculare
  Membrum superius (64)
  membrum inferius (62)
 Hepsini toplayacak olursak toplam 206 tane kemik bulunur.

Dönem dönem değişir.
Çocuk (14 yaş altı) 270
14 yaş: 256
ergenlik: 206

neden? Kaynaşıyor çünkü. Mesela leğen kemiği. Bir çocukta 3 ayrı kemik görürsünüz. Vücut gelişmesi devam ettiği içn erişkin hayatta birbiri ile kaynaşmış olarak tek bir kemik halinde görürsünüz.

Kemiğin içeriğinde: 
60-70 inorganik madde. (kalsiyum, magnezyum etc)

inorganik  maddeler (sertlik sağlar)
  %85 Kalsiyum fosfat
  %10 Kalsiyum karbonat
  %1.5 Magnezyum fosfat
  Bazı alkali tuzlar (Kalsiyum florit, kalsiyum klorit)


30-40 organik madde. (kolejen lifler)
organik  maddeler (elastikiyet sağlar)
  %95 kollagen lif.

kemik yakılırsa ne gözlenir?
Kemik yanar ama en yüksek ısıya dayanan dişlerinizdir. O yüzden bi yangından sonra kimlik tespiti dişlerden yapılır.

Kemiklerin dış yüzünde birkaç tabaka bulunur ama en dışında periosteum denilen bir zar vardır. Bu kemiğin beslenmesini, yenilenmesini sağlar, kemikleri birbirine bağlar, koruyucu, kireç ve kasların kemiğe tutunmasını sağlar. Sinir liflerince çok zengindir. Bu nedenle ağrıya duyarlıdır. Periosteum zarar görürse kemik ölümüne yol açar. (kemiğin beslenmesi duracağı için).



Periosteum aslında zar şeklinde bir yapı. 2 tabakası bulunur. Biri iç yüzde diğeri iç yüzde. 
Stratum fibrosun (eklem kapsülünün fibröz tabakası ile devam eder)
Stratum osteogenicum (damardan zengin ve kemikte enine büyümenin olduğu yerdir.)

Her organı mutlaka bir zar sarar. Kimisi sert kimisi daha yumuşak, kimisi boşluklu kimisi yapışık vs.


Mavi-kırmızı olarak görülen, kemiği besleyen damarlar. Kırmızılar temiz kanı maviler kirli kanı besleyen damarlardır.
Arterier-> kan taşıyan, arter
Venöz kan taşıyana da ven diycez.

Kemiklerin iç boşlukları da endosteum denilen bir tabaka ile örtülüdür.

Kemikler iki kısımdan oluşur:
Kampakt doku: (substantia compacta) sert doku
Spongioz doku: (substantia spongiosa) süngerimsi



Kampakt doku: (substantia compacta) sert doku.
Kemiklerin dış kısmını oluşturur. İçerisinde Havers kanalları denilen ince kanalcıkları var.  Bu kanallarda kemik dokusunun kılcal damarları bulunur.
Transvers kesitte noktalar halinde görürüz.

Spongioz doku (substantia spongiasa): süngerimsi
Bu tabakada kemik matriks'inde basınç ve gerilmeye göre düzenlenmiş trabeculalar bulunur.
Uzun ve yassı kemikler içerisinde trabeculalar arasında bulunan boşluğa Cavitas medullaris denir. 
Bu boşlukta Medulla ossium (kemik iliği) bulunur.



Kemikleşme (ossifikasyon)
Çocuklukta kemik sayısı fazla bunlar kaynaşıyor sayısı azalıyor vs.
Bunlar kaynaşıyor, kemikleşmeye başlıyor.
Çabuk kırılıyor ama çabuk kaynaşıyor çocukların.

1-) intramembranöz kemikleşme:
kemiğin sertleşmesine başından başlar

2-) intrakartilaginöz kemikleşme: 
kemiğin ortasından başlar
 a-enkondral kemikleşme
b-perikondral kemikleşme

uzun bi kemiğe baktığınızda mesela: epifiz  (uzun kemiklerin uçları, diafiz (gövde kısım) ve metafiz (epifiz-diafiz arasında kalan alan) denilen kısımlar var. uzun kemikler uzamaya metafizden devam eder. Metafiz mesafesi açıldıkça bizim boyumuz uzar.



(epifiz kıkırdağı. Bir çocuğunmuş, kırılmış.)


Kemiklerin şekillerine göre sınıflandırılması:

Ossa longa ( Uzun kemikler )


uzun kemiklerin iki ucu bir gövdesi vardır. baş kısmı: extremitas proximalis, gövde: corpus, son kısmı: extremitas distalis
Ossa breve ( Kısa kemikler )
Ossa plana ( Yassı kemikler )
Ossa irregularia , informia  ( Düzensiz kemikler )
Ossa pneumaticum ( Havalı kemikler )
Ossa sesamoidea
  (patella, os pisiforme

Ossa accessoria

  (Os trigonum, os fabella, os vesalinum pedis)

En büyük susamsı kemik patella -> diz kapağı

Aksesuar kemikler-> bazı insanlarda var bazılarında yok. Çok hayati bir şey yok. Olsa da olur olmasa da olur.


Osteoporoz bayanlarda daha sık görülür. Boşluk arttıkça kırılma etc risk artar.

EKLEMLERİN SINIFLANDIRILMASI

Hareket yeteneğine göre
Oynamaz eklemler: kafatası
Yarıoynar: leğen kemiği. Doğum yaparken vs.
Oynar: hareket ettirebildiğimiz her yer.

Ekleme katılan kemik sayısına göre
Articulatio simplexa
Articulatio composita


Yapılarına göre:
Articulationes fibrosae (Fibröz eklemler, synarthrosis (synosteos)
Articulationes cartilaginea (Kartilaginöz eklemler, amphiarthrosis)
Articulaciones synoviales (synovial eklemler, diarthrosis)

Synovial eklemler: oynar eklemlerle aynı.


Sıvı var hareketi kolaylaştırırı.
Eklem yüzü var (eklem yapacak yerlerin birbirine bakacak kısımları)
Eklem boşluğu bulunur.
Kapsül: hareket ederken çıkmaması için önlemlerden biri. İki eklemi de sarar, hareket ederken çıkma durumunu aza indirger.
Cavum articulare-eklem boşluğu
Ligamentler-bağlar
Discus articularus- aşınmayı engellemek için
Meniscus- bildiğimiz meniscus. Dizde gördüğümüz bir yapı
Labrum articulare- omuzda gördüğümüz. Ağız kısmında tuttuğu kısımlar.

synovial eklemlerde gördüğümüz primer yapılar bunlar.

KAS GENEL BİLGİSİ

hareket sistemi
Osteologia : kemikleri inceleyen bilim dalı
Arthrologia: eklemleri inceleyen bilim dalı
Myologia: (kasları inceleyen bilim dalı

Kas tipleri:
Düz kas, çizgili kas (iskelet kasları), kalp kası.
İskelet kası-> çizgili


İzotonik kontraksiyon: kısalır fakat gerilimi değişmez (dinamik kasılma)
Dayanıklılık artırıcı hareketler deniyor bu tarz hareketlere
Izometrik kontraksiyon: kasılma sırasında kas kısalmaz ama gerilimi artıyor. (statik kasılma)
Yük kaldırıyor

İki çeşit kas grubu var:
Sinergist (agonist): beraber çalışan kas grupları. Bir harekete aynı yönde etki yapan kas grupları
Antagonist: Bir harekete, hareketin etki yönüne karşı koyanlar. (zıt)

Agonist-antagonist birlikte çalışırsa-> kemiğiniz kırılır
Kaslar çok kuvvetli çünkü.

Kas dokusunun en küçük birimi-> kas lifi.


Etrafını saran-> endomysium zarı var.


Birkaç kas lifi biraraya geldiğinde ->kas demeti deniyor, kas fassikülü.
Demeti saran-> perimysium. Epimysium tarafından sarılan kas paketinin içindeki kas lifi demetleri çeşitli kalınlıktaki bağ dokusu bölmeleri ile sarılır ve birbirinden ayrılırlar. Bu bağ dokusuna perimysium deniyor.



Birkaç kas demeti biraraya geldiğinde->epimysium zarı tarafındans sarılıyor.
(ALLAH NASIL YARATMIŞ SUBHANALLAH YA)



Kasın Bölümleri 
Kasın karın kısmı (venter) -> tendonlar arasında kalan kas liflerinden oluşan genişce yer.
(resimdeki turuncu geniş çizgili kısım)

Kasların kas liflerinden oluşan kısımları; bol damarlı, basınç ve sürtünmeye karşı dirençleri az, enfeksiyonlara karşı daha dayanıklıdır.

Sürtünmeye karşı daha dirençli olan yer-> kasın tutulma yerleri, kasın uç kısımları Tendon.  
Yuvarlak ise tendon, yassı membran şekilli ise aponeurosis denir.

Tendonlar çok güçlü, damarsız, elastikiyet kabiliyeti olmayan, basınca dayanıklı, kolayca enfekte olan yapılardır. Esas hareketi yaptıranlar bunlar.

Enine kesit aldığında, 600-100 kg’a kadar ağırlığı çekme kapasitesine sahiptir, kopmadan dayanabilir.

Aponeurosis-> kasın sonlanması parmak gibi uzun devam ediyorsa tendom ama yaprak gibi devam ediyorsa aponeurosis.



Intersectio tendinea -> kaslar bazen bölümlenebiliyor.Ara ara tendonlarla geçiş yapabiliyor. En belirgin olanı rectus abdominis-six pack.


Connexus intertendinea-> tendomlar devam edebilirken diğerleri arasında bağlantı olabiliyor, hareketin aynı anda yapıldığı ya da ayrılamadığı. (mesela yüzük parmağı orta parmak ile serçe parmağa bağlıdır, tek başına kaldıramazsınız. 


Origo: kasın başlandığı yer. Bir kasın proksimaldeki ve hareket esnasında sabit kalan kemikteki yapışma noktası.
Insertio: kasın bittiği yer. Bir kasın distaldeki ve hareket kemiğindeki yapışma noktası.
Hangi kemiği nereye hareket ettirmek istiyorsan insertio kısmın orası oluyor.

Bursa: içi dolu kesecikler. Hareketi sağlamak ve korumak amaçlı. Tendonların kemik, kıkırdak, ligament veya başka tendonlara sürtünmesine engel olan küçük içi sıvı dolu yastıkçıklardır.

Kas liflerinin diziliş şekli (ezberlememizi istemiyor, yay! :D) o yüzden bu kısmı geçiyorum :d ama şunu bil:
Kasların şekilleri ile hareketi çok bağlantılı

Kasların isimlendirilmesi
Kasın seyrine göre: 
m.rectus abdominis (rectus düz)
m.Obliquus abdominis (oblig şekilde iniyor abdominal bölgede)
Ya da bulunduğu yere göre
M. temporalis


Ya da büyüklüğüne göre
m.gluteus maximus,
m. gluteus minimus

Uzunluklarına göre:
m.extensor carpi radialis longus
m.extensor carpi radialis brevis

Orijin sayısına göre (tutunduğu sayıya göre)
m.biceps brachi
m.triceps brachi

Şekline göre
m.Trapezius (eşkenar dörtgen şeklinde)

Başlama ve bitiş yeri
Muskulus sternocleidomasteid .


Fonksiyonuna göre:
m.supinator
m.pronator teres



Kasın dinlenme halindeki gerginliğine kas tonusu denir.

Kaslar hiç bir zaman gevşek değil. Oraya giden sinir felç olursa tamamen gerginlik yok ancak.